TS. Vũ Văn Khoa: 

CMCN 4.0 được hình thành dựa trên kết hợp kỹ thuật số, với các công nghệ cao để tạo ra công nghệ thông minh như in 3D, robot, trí tuệ nhân tạo, Internet kết nối vạn vật (IoT). Sản xuất tương lai sẽ kết hợp các lĩnh vực vật lý, số hóa và sinh học, mạng thế giới ảo (phần mềm, mạng) và thế giới thực (máy và thiết bị)… xích lại gần nhau. Sự hội tụ các công nghệ đỉnh cao cho phép sử dụng các nguồn lực một cách tối ưu, tiết kiệm lao động, tiết kiệm đầu tư, tiết kiệm thời gian,… trong quá trình nghiên cứu-chế tạo công nghệ và tổ chức sản xuất.

 

Trong bối cảnh ngành công nghiệp thế giới đang bước sang CMCN lần thứ 4, thì ở Việt Nam ngành cơ khí chế tạo còn đang khá lạc hậu, trình độ công nghệ chủ yếu vẫn ở trình độ của cuộc CMCN lần thứ 2 với nhiều khó khăn và tồn tại. Chẳng hạn như ngành sản xuất cơ khí cơ bản ở trình độ làm gia công. Ở nhiều lĩnh vực, doanh nghiệp trong nước vẫn chưa đủ sức tự chế tạo ra một số sản phẩm có sức cạnh tranh quốc tế; chưa đủ sức chế tạo linh kiện, phụ tùng cho các tập đoàn đa quốc gia, sửa chữa các trang thiết bị phức tạp… Doanh nghiệp cơ khí thường có quy mô nhỏ, quản trị kém, công nghệ thấp, khả năng liên kết yếu. Việc sử dụng công nghệ điện tử và công nghệ thông tin còn chưa phổ biến, tập trung chủ yếu ở các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài. 

 

Tuy nhiên, do có cách tổ chức sản xuất tốt đã và đang có rất nhiều loại sản phẩm doanh nghiệp Việt Nam làm rất tốt như thiết bị cơ khí thuỷ công cho thuỷ điện, các chi tiết phi tiêu chuẩn cho công nghiệp xi măng, nhiệt điện, hoá dầu, khuôn mẫu…

 

 

Những thách thức đối với các cơ sở, doanh nghiệp nghiên cứu – chế tạo cơ khí công nghiệp nước ta trong bối cảnh CMCN 4.0 bao gồm:

 

Thứ nhất, trong sản xuất gia công cơ khí, công tác thiết kế sẽ được trợ giúp rất lớn từ các hệ thống máy tính và phần mềm thông minh. Máy móc cũng thay thế con người trong công tác gia công chế tạo và lắp đặt thiết bị. Điều này buộc các doanh nghiệp cơ khí muốn phát triển mạnh và bền vững phải thay đổi cơ cấu lao động và ngành nghề, chuyển từ lao động có trình độ chuyên môn thấp lên trình độ chuyên môn cao, đầu tư công nghệ gia công tiên tiến, thay đổi phương thức quản lý sản xuất và nâng cao công tác kiểm soát chất lượng sản phẩm. Tuy nhiên, đầu tư cho công nghiệp đặc biệt là công nghiệp nặng là rất tốn kém trong khi đó nguồn lực của các doanh nghiệp cơ khí Việt Nam lại có hạn. Một số chính sách ưu tiên phát triển sản phẩm cơ khí của Nhà nước chưa đủ dài và việc áp dụng phức tạp, do vậy chưa tạo ra được động lực thúc đẩy các doanh nghiệp vay vốn, đầu tư chiều sâu vào sản xuất.

 

Thứ hai, CMCN lần thứ 4 sẽ tạo ra sự cạnh tranh gay gắt cho các doanh nghiệp Việt Nam nói chung và doanh nghiệp cơ khí nói riêng. Sự canh tranh không chỉ giữa các doanh nghiệp trong nước mà còn với các doanh nghiệp nước ngoài, các tập đoàn đa quốc gia.

 

 

CMCN lần thứ 4 sẽ tác động đến toàn bộ nền kinh tế và đời sống xã hội, đặt ra rất nhiều thách thức cho ngành cơ khí.Nước ta không còn lợi thế thu hút đầu tư dựa vào chi phí lao động thấp; năng lực khoa học và công nghệ hạn chế khả năng tiếp cận và áp dụng các thành tựu của CMCN 4.0… nếu không có giải pháp mạnh mẽ sẽ tụt hậu xa hơn. 

 

Tuy nhiên, CMCN lần thứ 4 cũng mang lại nhiều cơ hội cho ngành như: có điều kiện tiếp thu các công nghệ mới, hay còn gọi là đi tắt đón đầu, tạo ra phương pháp sản xuất thông minh, chuyển dịch sang nền kinh tế tri thức.

 

Cơ hội đối với các cơ sở, doanh nghiệp nghiên cứu – chế tạo cơ khí công nghiệp nước ta trong bối cảnh CMCN lần thứ 4 bao gồm:

 

Thứ nhất, với sự phát triển ngày càng mạnh của công nghệ số, thông tin liên lạc sẽ làm thay đổi phương thức sản xuất của các doanh nghiệp theo chiều hướng tiết kiệm thời gian, chi phí và tăng hiệu quả công việc.

 

Thứ hai, CMCN lần thứ 4 với sự phát triển vượt bậc của công nghệ gia công cơ khí sẽ là cơ hội tốt cho các doanh nghiệp cơ khí Việt Nam tiếp cận thành tựu khoa học công nghệ hiện đại trong sản xuất, tối ưu hóa quá trình sản xuất. Nếu đầu tư đúng và có định hướng sản phẩm, các doanh nghiệp có cơ hội tham gia vào chuỗi cung toàn cầu.

 

Thứ ba, CMCN lần thứ 4 với tính chất lan tỏa toàn cầu sẽ là cơ hội tốt cho các doanh nghiệp Việt Nam có sản phẩm và dịch vụ tốt quảng bá hình ảnh, mở rộng những thị trường mới, tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

 

Thứ tư, các doanh nghiệp sẽ được cọ xát, hưởng lợi từ nhà cung ứng nhờ việc các nhà cung cấp sẽ cạnh tranh nhau về cải thiện chất lượng, tốc độ giao nhận, mức giá của hàng hóa và tính minh bạch ngày càng tăng lên nhờ việc tiếp cận được với các hệ thống kỹ thuật số toàn cầu nhằm nghiên cứu, phát triển, tiếp thị, bán và phân phối hàng hóa.

 

Viện Nghiên cứu Cơ khí (NARIME) trực thuộc Bộ Công Thương là cơ quan nghiên cứu triển khai của Nhà nước về khoa học công nghệ thuộc lĩnh vực cơ khí và tự động hoá. Trong thời gian qua, NARIME đã từng bước hợp tác, liên kết nghiên cứu, chế tạo và hoàn thiện những hệ thống thiết bị đồng bộ có chất lượng, tiêu chuẩn châu Âu, đủ khả năng đấu thầu cung cấp thiết bị cho các nhà máy công nghiệp trong và ngoài nước như Nhà máy Nhiệt điện Nghi Sơn, Nhà máy Nhiệt điện Thái Bình 1, Nhà máy luyện kim Myanmar… Đây cũng là nhà cung cấp uy tín các giải pháp, thiết bị phụ trợ, phụ tùng thay thế cho nhiều nhà sản xuất, lắp ráp trong nước như VAP, Honda, Toyota, Doosan, VinFast… Xem thêm thông tin về Viện tại: http://narime.gov.vn

Hương Giang

Theo nguồn tại https://khcncongthuong.vn/tin-tuc/t11230/co-khi-4-0–thach-thuc-va-co-hoi-cho-viet-nam.html