Khung vỏ ô tô được tạo nên bởi hàng ngàn chi tiết. Việc đó được thực hiện nhờ các loại đồ gá hàn với độ chính xác cao để cố định các chi tiết lại với nhau trong quá trình hàn. Ban đầu các chi tiết khung vỏ ô tô sẽ được hàn lại theo từng cụm nhỏ. Sau đó, các cụm nhỏ này  được tổ hợp hàn với nhau tạo ra cụm khung vỏ lớn hơn. Qua quá trình hàn tổ hợp vậy sẽ cho ra  bộ khung xe ô tô hoàn chỉnh.

Hình 1: Hình ảnh khung vỏ ô tô được cấu thành từ rất nhiều các chi tiết khác nhau

Các hãng xe hơi lớn hiện nay có rất nhiều nhà máy sản xuất, lắp ráp ở các nước trên thế giới, để đáp ứng nhu cầu và thị hiếu của người dùng, các hãng xe liên tục thay đổi mẫu mã để tạo nên các dòng xe có kiểu dáng khác nhau theo từng năm. Cứ mỗi lần thay đổi mẫu mã thì phần khung vỏ xe thay đổi, do vậy, đồ gá để hàn khung vỏ cũng thay đổi theo; Từ đó, ta có thể nhận thấy  thị trường trong lĩnh vực thiết kế và chế tạo đồ gá hàn khung vỏ xe có tiềm năng phát triển rất lớn. Mảng thiết kế và chế tạo những thiết bị và đồ gá cũng được coi là một trong những ngành công nghiệp hỗ trợ khá quan trọng trong việc phát triển ngành công nghiệp xe hơi tại Việt Nam.

Tại các nước có ngành công nghiệp ô tô phát triển đều có những công ty chuyên về thiết kế, chế tạo các thiết bị, đồ gá hàn khung vỏ ô tô. Việc các công ty thiết kế, chế tạo thiết bị, đồ gá hàn khung vỏ ô tô sẽ giúp các hãng xe chủ động trong việc thay đổi mẫu mã, giảm giá thành và nâng cao tính cạnh tranh của sản phẩm.

Bên cạnh đó, khi có các đơn vị trong nước làm chủ được công nghệ, nếu dây chuyền sản xuất gặp sự cố, việc khắc phục sửa chữa sẽ nhanh chóng, không còn phụ thuộc nhiều vào nhà thầu nước ngoài. Điều này sẽ tránh được thời gian phải chờ đợi và giảm thiểu đáng kể chi phí khi có sự cố hoặc nâng cấp, cải tiến dây chuyền sản xuất, việc tự chủ này sẽ đóng góp tích cực cho ngành công nghiệp sản xuất ô tô trong nước.

Trong các nhà máy sản xuất ô tô, sẽ có ba loại dây chuyền sản xuất chính, đó là dây chuyền hàn, dây chuyền lắp ráp và dây chuyền sơn. Hiện nay, nhiều hãng xe ô tô lớn đang xây dựng và mở rộng các nhà máy sản xuất ô tô ở Việt Nam như các hãng xe VinFast, Skoda, Ford, Honda, Hyundai... Dó đó, có thể thấy rằng thị trường đồ gá ô tô tại Việt Nam đang mở ra cho các đơn vị trong nước rất nhiều cơ hội.

Trung tâm Cơ khí nặng, trực thuộc Viện Nghiên cứu Cơ khí đã đầu tư xây dựng nhóm thiết kế Jig với sự hướng dẫn, đào tạo của các chuyên gia Nhật Bản, Hàn Quốc từ năm 2012. Nhận thấy được cơ hội và tiềm năng phát triển của thị trường đồ gá hàn xe ô tô từ sớm, Trung tâm Cơ khí nặng đã quyết tâm xây dựng đội ngũ thiết kế và gia công, huy động nhiều nguồn vốn cá nhân để đầu tư cho đào tạo, học tập, mua sắm máy móc, trang thiết bị. Đến nay, Trung tâm có hơn 50 kỹ sư với nhiều kinh nghiệm, có thể thiết kế, đặt gia công được hầu hết các dạng đồ gá hàn các bộ phận thân vỏ xe ô tô. Các kỹ sư của Trung tâm đã biết phân tích để phân chia các bộ đồ gá, thiết kế và bố trí các dây chuyền hàn thân vỏ xe ô tô, đồng thời đào tạo được các đội gia công, lắp ráp, đo kiểm các thiết bị đồ gá hàn thân vỏ xe ô tô. Trung tâm đã xây dựng được cơ sở dữ liệu thiết kế đủ mạnh  nhờ tích lũy được trong quá trình thực hiện các dự án với các đối tác, khách hàng Nhật Bản, Hàn Quốc và các dự án khác ở trong và ngoài nước. Trung tâm cũng luôn xây dựng thương hiệu và vị thế của Viện Nghiên cứu Cơ khí (NARIME) trên thị trường đồ gá hàn khung vỏ xe ô tô bằng chất lượng hàng hóa và dịch vụ qua các dự án đã, đang và sẽ thực hiện.

Hình 2: Hình ảnh buổi đào tạo của chuyên gia Hàn Quốc cho bộ phận thiết kế đồ gá hàn tại Trung tâm Cơ khí nặng

Hiện nay, Viện Nghiên cứu Cơ khí là đơn vị đứng đầu trong nước về thiết kế, chế tạo và cung cấp được các dây chuyền thiết bị đồ gá hàn thân vỏ ô tô theo tiêu chuẩn của nhiều hãng xe lớn như BMW, Honda, Hyundai,… Cụ thể như, Viện Nghiên cứu Cơ khí là nhà thầu chính, cung cấp các dây chuyền thiết bị, đồ gá hàn cho các dự án sản xuất ô tô VinFast như: Cung cấp các dây chuyền đồ gá hàn cho xưởng thân vỏ xe buýt điện 10m và 12m;  Cung cấp các dây chuyền thiết bị, đồ gá hàn các bộ phận thân vỏ xe con điện VFe34, VF8, VF9, VF5, VF6, VF7, VF3…

Hình 3: Hình ảnh bộ đồ gá khung vỏ ô tô

Tuy nhiên, trong quá trình tham gia các dự án về đồ gá hàn ô tô, đơn vị cũng đã gặp phải rất nhiều khó khăn, thách thức trong quá trình triển khai dự án:

Thách thức đầu tiên là làm sao để thắng thầu dự án về dây chuyền hàn ô tô. Các dự án hiện nay chúng tôi phải đấu thầu cạnh tranh với các nhà thầu đến từ Ấn Độ và Trung Quốc qua từ 4-5 lần đàm phán giảm giá để chọn lựa nhà thầu có giá thấp nhất. Các đơn vị nước ngoài họ đều là những nhà thầu lớn có nhiều kinh nghiệm. Họ nhận được ưu đãi về giá rất lớn từ những nhà cung cấp thiết bị trên thế giới. Do đó, có thể thấy việc cạnh tranh về giá là khó khăn rất lớn đối với nhà thầu trong nước. Nếu nhà cung cấp trong nước không thể tự thiết kế và chế tạo thiết bị đồ gá mà phải đi thuê thì rất khó có thể cạnh tranh về giá để thắng thầu được.

 Thứ hai là thách thức về mặt kỹ thuật. Nhà cung cấp phải phân chia tối ưu số lượng các trạm cần hàn, nắm rõ quy trình hàn, cách kết nối dây chuyền hàn với robot trong dây chuyền hàn tự động. Thách thức ở đây đó là việc đưa ra được chế độ hàn phù hợp nhất đối với việc hàn các chi tiết khung vỏ ô tô, nhất là các chi tiết hàn có vật liệu khác nhau. Vật liệu hàn chi tiết khung vỏ ô tô có thể là vật liệu nhôm hàn với nhau hoặc cũng có thể là hàn các chi tiết nhôm với chi tiết vật liệu bằng thép, cũng có thể là các chi tiết bằng vật liệu thép dập nóng phủ silic rất cứng, nhưng vẫn phải đảm bảo được đặc tính của mối hàn theo đúng yêu cầu của hãng xe và chi tiết sau khi hàn có kích thước đạt yêu cầu. Đối với công nghệ Hemming (công nghệ gấp mép) là làm sao để chi tiết sau gấp mép có được độ nhẵn, phẳng theo yêu cầu của hãng xe...  Đơn vị đã gặp phải rất nhiều khó khăn trong thời gian đầu khi thực hiện việc này. Đơn vị đã phải gửi mẫu đi nhiều đơn vị chuyên về công nghệ hàn ở các nước trên thế giới  thuê họ test và tư vấn giúp  đưa ra được thông số hàn phù hợp. Việc này đã phải trải qua rất nhiều lần thử nghiệm kèm theo chi phí lớn mới có thể đưa ra được thông số hàn phù hợp.

Thứ ba là thách thức về mặt tiến độ. Đối với các hãng xe thì tiến độ ngày ra xe là gần như cố định. Do đó, tiến độ hàn xong của bộ khung vỏ luôn là rất gấp. Tại các dự án mà đơn vị đã thực hiện khi tham gia sản xuất cho các dòng xe của nhà máy sản xuất ô tô VinFast thời gian vừa qua thì tiến độ dự án luôn là một thách thức rất lớn. Dữ liệu thiết kế của mẫu xe thay đổi nhiều dẫn đến việc thiết kế, chế tạo đồ gá hàn phải làm lại theo, nhưng tiến độ cuối cùng thì thay đổi không nhiều. Và để đáp ứng được điều đó,  đội ngũ kỹ sư, quản lý của đơn vị đã phải rất vất vả và nỗ lực làm việc không kể ngày đêm mới có thể đảm bảo được tiến độ.

Thứ tư là thách thức về nguồn vốn. Các dự án mà Viện thực hiện với VinFast trong những năm qua có giá trị hàng trăm tỷ đồng nhưng họ chỉ ứng trước ba mươi phần trăm giá trị hợp đồng, điều đó gây khó khăn rất nhiều về nguồn vốn để thực hiện dự án. Đơn vị đã phải huy động mọi nguồn lực để có thể đảm bảo nguồn vốn triển khai dự án.

Trung tâm Cơ khí nặng tin tưởng rằng, với sự quan tâm của các cấp lãnh đạo ngành cơ khí, và truyền thống đoàn kết, lao động sáng tạo, chăm chỉ, chịu khó của tất cả các cán bộ, nhân viên,… Viện sẽ nắm bắt được những thời cơ tốt cho định hướng phát triển bền vững của Viện, và vượt qua các thách thức, đạt được nhiều kết quả tốt đẹp không chỉ trong thị trường đồ gá hàn khung vỏ xe ô tô mà còn trong các lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ khác./.

Nguồn: https://ckds.vn/oto-xe-may/thi-truong-do-ga-han-khung-vo-o-to-o-viet-nam--co-hoi-va-thach-thuc-2605